ਫੋਰਡ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਡਿਗਰੀਧਾਰੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਬਣੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇਹ ਮਹਿਲਾ

ਭੀੜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨਾ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉੱਤੇ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਰਸਤੇ ਉੱਤੇ ਨਿਕਲ ਜਾਣਾ ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਕਦੇ ਕੋਈ ਪਹਿਲਾਂ ਗਿਆ ਹੀ ਨਾ ਹੋਵੇ ,ਜਨੂੰਨੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵੱਸ ਦੀ ਹੀ ਗੱਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੀ ਟੇਕੀ ਦਮਿਅੰਤੀ ਗੁਪਤਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਹਨ ਜੋ ਤਮਾਮ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਫੋਰਡ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਡਿਗਰੀਧਾਰੀ ਮਹਿਲਾ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਬਣਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਈ।

ਦਮਿਅੰਤੀ ਨੇ ਫੋਰਡ ਲਈ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਟਾਈਮ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਨੇ ਵੀ ਪੁਰਖ ਪ੍ਰਧਾਨ ਇੰਡਸਟਰੀ ਵਿੱਚ ਇਕਲੌਤੀ ਮਹਿਲਾ ਦਮਿਅੰਤੀ ਦੀਆਂ ਉਪਲੱਬਧੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੌਂਸਲੇ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਕਵਰ ਸਟੋਰੀ ਛਾਪੀ ਸੀ।

ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਦਮਯੰਤੀ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ…

ਦਮਿਅੰਤੀ ਪੁਰਾਣੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ,ਮੈਂ ਬ੍ਰਿਟੀਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਖੂਨੀ ਬਟਵਾਰੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਲਿਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ।1947 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ਾਂ ਨੇ ਆਖ਼ਿਰਕਾਰ ਭਾਰਤ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਭਾਰਤ – ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਵੰਡ ਹੋ ਗਈ।ਜਿੱਥੇ ਮੇਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ , ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਇੰਨਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਹਰ ਪਾਸੇ ਦੰਗੇ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੇਰੀ ਉਮਰ ਕੇਵਲ 5 ਸਾਲ ਸੀ। ਸਾਨੂੰ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਕਰਾਚੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਵੱਲ ਭੱਜਣਾ ਪਿਆ ।ਉਸਦੇ ਬਾਅਦ ਸਾਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਲਈ ਕਾਰਗੋ ਸ਼ਿਪ ਉੱਤੇ ਬਿਠਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ।

ਮੇਰੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਕੋਲ ਖੂਬ ਜਮੀਨਾਂ ਅਤੇ ਦੁਕਾਨਾਂ ਸਨ ਪਰ ਕੁੱਝ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਸਾਨੂੰ ਸਭ ਕੁੱਝ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ।ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਗੋਪੀਬਾਈ ਹਿੰਗੋਰਾਨੀ ਨੇ ਕੇਵਲ 4 ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਹੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਕੁੱਝ ਅਜਿਹਾ ਦਿਵਾਏਗੀ ਜੋ ਕੋਈ ਨਾ ਖੋਹ ਸਕੇ ਯਾਨੀ ਸਿੱਖਿਆ।ਅਗਲੇ ਦਹਾਕੇ ਅਸੀਂ ਭਲੇ ਹੀ ਸ਼ਰਣਾਰਥੀਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੁਜਾਰਿਆ ਪਰ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਵਚਨ ਨਿਭਾਇਆ ।

ਬਕੌਲ ਦਮਿਅੰਤੀ , ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਸ਼ਬਦ 13 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸੁਣਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਪੁੱਜੇ ਸਨ।

Damyanti Gupta

ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ , ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ 200 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਇੰਡਸਟਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ , ਸਾਨੂੰ ਇੰਜੀਨਿਅਰਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।ਮੈਂ ਕੇਵਲ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ , ਮੈਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।ਇੰਨਾ ਸੁਣਦੇ ਹੀ ਮੈਂ ਤੈਅ ਕਰ ਲਿਆ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਚਾਹੇ ਕੁੱਝ ਵੀ ਹੋ ਜਾਵੇ , ਮੈਂ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਹੀ ਬਣਾਂਗੀ ।ਉਸ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਘਰ ਗਈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਮਾਂ ਵਲੋਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਪਹਿਲੀ ਤੀਵੀਂ ਇੰਜੀਨਿਅਰਸ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣਾਂਗੀ।

ਮੈਂ ਪਹਿਲੀ ਤੀਵੀਂ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੰਜੀਨਿਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ।ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਦੋਰਾਏ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।ਪੁਰੁਸ਼ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਵਿੱਚ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੀ ਲੇਡੀਜ ਵਾਸ਼ਰੂਮ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੈਂ 1 ਮੀਲ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਬਾਈਕ ਤੋਂ ਵਾਸ਼ਰੂਮ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁੱਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਡੀਨ ਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਟਿਕਣ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਤੋਂ ਆਈ ਹਾਂ ,ਇਸਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਇੱਕ ਲੇਡੀਜ ਰੂਮ ਬਣਵਾ ਦਿੱਤਾ।

19 ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਹੇਨਰੀ ਫੋਰਡ ਦੀ ਬਾਇਓਰਾਫੀ ਪੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਸੁਫਨੇ ਦੇਖਣ ਲੱਗੀ ਕਿ ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੈਂ ਵੀ ਇਸ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੰਮ ਕਰਾਂਗੀ।ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਾਲਜ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਮੇਰੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਭਰ ਦੀ ਕਮਾਈ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦੇ ਸੁਫਨਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ।

ਇਹ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਸੀ ਪਰ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ ਸੀ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਬੱਚੀ ਪੜ੍ਹ – ਲਿਖ ਗਈ ਤਾਂ ਇਸਤੋਂ ਪੂਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਬਦਲ ਜਾਵੇਗਾ ।ਉਹ ਬਿਲਕੁੱਲ ਠੀਕ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ – ਭਰਾ – ਭੈਣਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਲੈ ਆਈ।

ਮੈਂ ਜਨਵਰੀ 1967 ਵਿੱਚ ਮੋਟਰ ਸਿਟੀ ਡੇਟਰਾਇਟ ਪਹੁੰਚੀ।ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਨਾ ਤਾਂ ਸਨੋਅ ਬੂਟ ਸਨ , ਨਾ ਗਰਮ ਜੈਕੇਟ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਾਰ ।ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਫੋਰਡ ਵਿੱਚ ਅਪਲਾਈ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਰਿਜੈਕਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਉੱਤੇ ਮੈਂ ਹਾਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨੀ।ਮੈਂ ਕੁੱਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਫਿਰ ਤੋਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਐਚਆਰ ਹੈਰਤ ਵਿੱਚ ਸੀ।

ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਮੇਰੇ ਰਿਜ਼ਿਊਮ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇੰਜੀਨਿਅਰਿੰਗ ਜਾਬ ਲਈ ਅਪਲਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਹੋ ਪਰ ਸਾਡੇ ਇੱਥੇ ਤਾਂ ਕੋਈ ਮਹਿਲਾ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ , ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਹਾਂ , ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਦੇਓਂਗੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਕੋਈ ਮਹਿਲਾ ਕਰਮਚਾਰੀ ਹੋਵੋਗੀ।ਇਹ ਕੰਮ ਕਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮੈਂ ਫੋਰਡ ਮੋਟਰ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਹਾਇਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਪਹਿਲੀ ਡਿਗਰੀਧਾਰੀ ਮਹਿਲਾ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਬਣ ਗਈ।

ਉਸ ਵੇਲੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਅਰੇਂਜ ਮੈਰਿਜ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ।ਯੂਐਸ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਪਤੀ ਸੁਭਾਸ਼ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਇਸਨੂੰ ਹੀ ਅਸੀਂ ਲਵ ਮੈਰਿਜ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਮੇਰੀ ਡਰੀਮ ਜਾਬ ਮਿਲਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹ ਹੋਇਆ।

ਮੇਰੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰੇਗਨੇਂਸੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਮੇਰੇ ਬਾਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਫਿਰ ਤੋਂ ਫੋਰਡ ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਪੋਜੀਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਪਰਤੀ ਅਤੇ 3 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੈਨੂੰ ਪ੍ਰਮੋਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।